จริงหรือข่าวลือ! ‘ส้มโอนครชัยศรี’ ใกล้สูญพันธุ์ ที่วางโชว์รายทางย้อมแมวขายเกินครึ่ง ?

“ส้มโอนครชัยศรี” จังหวัดนครปฐม คนทั่วไปต้องรู้จักเป็นอย่างดี เพราะเป็นส้มโอที่ขึ้นชื่อมากในละแวกนั้น และต้องยอมรับในเรื่องของรสชาติที่หวานนำเปรียวนิดๆ ถือว่าลงตัว โดยเฉพาะพันธุ์ทองดี และขาวน้ำผึ้ง

“ส้มโอ” ทั้ง 2 สายพันธุ์ดังกล่าว ถือเป็นผลไม้ชนิดหนึ่งที่สร้างชื่อเสียงให้กับจังหวัดนครปฐม ปัจจุบันยังมีการปลูกกันอยู่ถึงแม้จะล้มตายลงบ้างเมื่อตอนน้ำท่วมใหญ่ปลายปี 2554 จนมีกระแสข่าวออกมาว่า “ส้มโอนครชัยศรีใกล้สูญพันธุ์ ส่วนที่มีก็เหลือน้อยเต็มที และผู้ที่เข้าไปบริโภคส่วนใหญ่ในปัจจุบันก็มักจะถูกพ่อค้าแม่ค้าหัวใสย้อมแมวขายนำส้มโอจากพื้นที่อื่นมาวางขายแล้วบอกกับผู้บริโภคว่าส้มโอนครชัยศรี พันธุ์ทองดี พันขาวน้ำผึ้ง”

จากข้อสงสัยดังกล่าววันนี้ ทางทีมข่าวแนวหน้าออนไลน์ได้ลงพื้นที่จังหวัดนครปฐมพูดคุยกับผู้ปลูกส้มโอนครชัยศรีโดยตรงเพื่อคลายข้อสงสัยที่บอกว่า “ส้มโอนครชัยศรีของแท้ยังมีอยู่หรือไม่”

นายทิม ไทยทวี นายกสมาคมส้มโอไทย และรองประธานหอการค้าจังหวัดนครปฐม เปิดเผยว่า หากพูดถึงส้มโอนครชัยศรีนั้น แต่เดิมมี 5 สายพันธุ์ ได้แก่ ขาวหอม ขาวพวง ขาวแป้น ทองดี และขาวน้ำผึ้ง มาระยะหลังๆ พฤติกรรมของผู้บริโภคเป็นตัวกำหนดพันธุ์พืช จึงทำให้ส้มโอขาวแป้น ขาวพวง และขาวหอม เริ่มหายไป ทองดียังอยู่ แต่ที่นิยมกันมาก คือ ขาวน้ำผึ้ง

หลังเกิดน้ำท่วมในปี 2554 รัฐบาลจ่ายเงินเยียวยา แต่ต้องปลูกส้มโอขึ้นมาใหม่ เพื่อทดแทนส้มโอที่ตายไปให้เต็มทั้งสวน หากไม่เต็มก็จะไม่ได้รับเงินเยียวยา รัฐบาลก็ช่วยนำสายพันธุ์ส้มโอมาแจกจ่ายให้กับชาวสวน แต่เป็นสายพันธุ์อะไรไม่รู้เลยในตอนนั้น แต่ที่แน่ๆ ไม่ใช้ส้มโอนครชัยศรี แต่หลังจากเราเห็นแล้วว่ามันไม่ใช่สายพันธุ์ส้มโอนครชัยศรีแท้ จึงถอนออกแล้วปลูกใหม่ โดยการขยายพันธุ์จากต้นที่ยังไม่ตาย ด้วยการเพาะชำ ทาบกิ่ง และการเสียบยอดขึ้นมาใหม่ ซึ่งต้องใช้เวลาประมาณ 4-5 ปีกว่าจะสามารถเก็บเกี่ยวได้ สวนส้มโอทั้งหมดที่จดทะเบียนไว้ประมาณ 6,000 ไร่ แต่หลังจากน้ำท่วมหนัก ปี 2554 สวนส้มโอหายไปเกือบ 2,000 ไร่

“พื้นที่นครชัยศรีเป็นที่ราบลุ่ม เมื่อฝนตกน้ำหลากก็พาตะกอนดินมาทับถม จนเป็นที่ราบดินตะกอนมาทำกินได้ อากาศร้อนชื้นมาผสมกับตะกอนกลายเป็นดินเหนียวไม่ใช่ทราย มีธาตุอากาศครบถ้วนทำให้รสชาติส้มโอนครชัยศรีไม่เหมือนกับที่อื่น” นายทิม กล่าว

นายกสมาคมส้มโอไทย เปิดเผยอีกว่า ตอนนี้ส้มโอนครชัยศรีที่ขายตามรายทางและในท้องตลาดนั้น คนที่เอามาขายอ่านใจคนซื้อเอา ว่าคนที่มาซื้อส้มโอที่นครชัยศรีต้องมาในพื้นที่นครชัยศรี แต่ความจริงในเขตนครชัยศรีเกือบไม่ใช่ทั้งหมด เพราะจริงๆ แล้วส้มโอนครชัยศรีจะมีเจ้าประจำมารับซื้อทั้งหมดเท่ากับผูกขาดไว้กับเจ้าของสวนนั้นๆ ถ้าหากแอบไปขายทางแม่ค้าจะไม่รับซื้อสวนนั้นอีก 

“ตอนนี้บอกยากหากจะบอกว่าร้านไหนขายส้มโอนครชัยศรีของแท้บ้าง เพราะบางร้านเอามาขายแรกๆ เพียง 10-20 ลูก พอของหมดก็นำจากที่อื่นมาย้อมแมวขายแทน แต่ตอนนี้ทางกลุ่มเราได้ริเริ่มการที่จะนำส้มโอจากสวนมาขายเอง ซึ่งกำลังดำเนินการอยู่”  นายกสมาคมส้มโอไทย กล่าว

นายกสมาคมส้มโอไทย ยังแนะวิธีการดูว่าส้มโอนครชัยศรีของแท้หรือไม่ด้วยว่า “วิธีการดู” คือ ส้มโอจะมีรูปทรงของผลค่อนข้างกลมแป้น ไม่มีจุกที่หัวผล ผิวจะเนียน ต่อมน้ำมันจะไม่ใหญ่ เปลือกบางเนื้อเยอะ เวลาเลือกซื้อส้มโออย่าไปเลือกที่ลูกใหญ่ เพราะบางทีลูกใหญ่เปลือกหนาเนื้อน้อย และไม่เป็นหัวข้าวสาร ลูกใหญ่กับลูกเล็กถ้าน้ำหนักเท่ากันให้เอาลูกเล็ก ส้มโอนครชัยศรีในปัจจุบันต้องรู้จุดว่าตรงไหนขายของแท้ ตรงไหนขายของปลอม ซึ่งต่างจากก่อนน้ำท่วมที่หาซื้อกินง่ายตามตลาดต่างๆ ไม่ต้องกลัวของปลอม แต่ตอนนี้หากซื้อส้มโอนครชัยศรี 50 เปอร์เซ็นต์เท่านั้นที่เป็นของจริ

“ภายหลังน้ำท่วมปี 2554 ส้มโอที่ยังครองตลาด คือ พันธุ์ขาวน้ำผึ้ง ราคาเกรดปกติอยู่ที่ลูกละ 100-150 บาท ซึ่งต่างจากของจากที่อื่นที่นำมาวางขายตกลูกละ 50-60 บาทเท่านั้น แต่รสชาติแตกต่างกันแน่นอน” นายกสมาคมส้มโอไทย กล่าว

พร้อมกล่าวต่อว่า ภายหลังจากที่นำท่วมใหญ่ ส้มโอนครชัยศรีก็ลดน้อยลงอย่างเห็นได้ชัดการผลิตออกมาสู่ตลาดไม่ทันทำให้มีราคาสูงขึ้น และหากินยาก แม้กระทั้งในพื้นที่นครชัยศรีเองก็ยังไม่ใช้ของแท้ทั้งหมด หากใครจะกินส้มโอนครชัยศรีจริงๆ ก็ต้องไปหาซื้อจากสวนที่ปลูกเอง ไม่อย่างนั้นก็ไม่แน่ใจว่าจะได้กินของแท้หรือไม่ แต่เชื่อว่าอีกไม่นานเราจะได้กินส้มโอนครชัยศรีแท้แน่นอน เพียงแต่ต้องรอไปก่อน

ขณะที่ชาวส่วนส้มโอรายหนึ่งในพื้นที่นครชัยศรี จังหวัดนครปฐม เปิดเผยกับทีมข่าวออนไลน์แนวหน้าว่า ยอมรับว่าเมื่อปี 2554 ได้เกิดน้ำท่วมอย่างหนักทำให้ส้มโอในสวนของตนล้มตายจำนวนมากโดยเฉพาะพันธุ์ทองดี และขาวน้ำผึ้ง ซึ่งเป็นส้มโอที่มีการส่งออกมากที่สุด ทำให้ตนเครียดมาก แต่หลังจากน้ำลดแล้วทางรัฐบาลก็ได้เข้ามาช่วยเหลือด้วยการนำพันธุ์ส้มโอมาให้ และให้ชาวสวนส้มโอไปหาพันธุ์ส้มโอมาปลูกกันเองแล้วไปรับเงินชดเชย ซึ่งตนก็ได้ส้มโอมาปลูกซึ่งเป็นส้มโอพันธุ์ทองดีแ ละขาวน้ำผึ้งเหมือนกัน แต่ไม่ใช่พันธุ์ดั้งเดิมของนครชัยศรี

“เราเองก็ต้องจำใจปลูกเพราะเรามันอาชีพชาวสวน แต่พอปลูกแล้วออกผลก็ตัดออกมาขายในท้องตลาดจึงทำให้ส้มโอนครัยศรีแท้ๆ ขาดหายไปช่วงหนึ่ง แต่มาช่วงหลังเราไปหาสายพันธุ์ดั้งเดิมมาได้จากส่วนของคนที่ไม่ถูกน้ำท่วมก็นำมาขยายพันธุ์แล้วนำไปปลูกทดแทน แล้วตัดต้นที่รัฐบาลจัดสรรมาให้ทิ้ง จึงทำให้สวนของเราซึ่งมีอยู่ประมาณ 30 ไร่ตอนนี้เริ่มมีส้มโอพันธุ์ทองดีและขาวน้ำผึ่งซึ่งเป็นพันธุ์ดั้งเดิมของนครชัยศรีเพิ่มมากขึ้น คาดว่าอีกประมาณ 2-3 ปีข้างหน้าทั้งสวนคงจะมีส้มโอพันธุ์ดั้งเดิมนครชัยศรีเต็มพื้นที่สวน 30 ไร่แน่นอน” 

ชาวสวนส้มโอนครชัยศรีรายเดิม ยอมรับว่า แม้ปัจจุบันส้มโอนครชัยศรีสายพันธุ์ดั้งเดิมจะเริ่มกลับมามีมากเหมือนเดิมแล้วก็ตาม แต่ก็ยังไม่ใช่ 100 เปอร์เซ็นต์ เนื่องจากชาวสวนบางรายยังไม่ยอมเปลี่ยนสายพันธุ์ ที่สำคัญยังมีการเพาะพันธุ์ย้อมแมวสายพันธุ์อื่นมาหลอกขายให้กับคนที่ไม่รู้ไปปลูกต่อด้วย แต่ไม่มีใครกล้าพูดเนื่องจากเป็นชาวสวนเหมือนกัน ดังนั้น ส้มโอนครชัยศรีที่วางขายในท้องตลาดและรายทาง ณ ปัจจุบันนี้ตนยืนยันได้เลยว่า 50 ของแท้ ส่วนอีก 50 ย้อมแมวขายโดยนำมาจากที่อื่น หากใครไม่รู้ก็จะเชื่อว่าเป็นของแท้นครชัยศรี แต่ถ้าคนดูเป็นเขาจะรู้ว่าแท้หรือไม่แท้

“ความจริงคือทุกวันนี้ส้มโอนครชัยศรีพันธุ์แท้ก็ยังมีอยู่ แต่หาทานได้ยากขึ้น เนื่องจากจะมีเจ้าภาพจองไว้หมดแล้ว พอผลแก่คนจองเขาก็จะมารับไปขายเลย แต่เท่าที่เห็นส่วนใหญ่จะส่งออก จึงทำให้ของส้มโอนครชัยศรีแท้มีให้ทานเหลือน้อยมาก หากใครอยากจะหาของแท้ทานก็ต้องรู้จักชาวสวนและต้องรู้แหล่งที่มา หากไม่เช่นนั้นก็จะได้ทานแต่ของย้อมแมว ซึ่งไม่ได้หมายความว่าของย้อมแมวจะไม่อร่อย อร่อยเหมือนกัน รสชาติอาจจะแตกต่างกันบ้างนิดหน่อย ถ้าคุณไม่ติดยึดว่าต้องกินของแท้ พันธุ์แท้ แต่ถ้าคนติดยึดกับการกินก็ลำบากหน่อย” 

…..มาถึงตรงนี้ก็พอจะชัดเจนกันแล้วนะว่า “ส้มโอนครชัยศรี” นั้นยังไม่ได้สูญพันธุ์หรือล้มหายตายจากไปกับน้องน้ำเมื่อปี 2554 จนแทบไม่มีเหลือให้ได้กินกันตามที่มีกระแสลือกันไปทั่ว ทุกวันนี้ “ส้มโอนครชัยศรี” โดยเฉพาะพันธุ์ทองดีและขาวน้ำผึ้งก็ยังมีให้ทานกันอยู่ แต่ถึงอย่างไรก้ตาม เราขอแนะนำว่าทานไปเถอะครับถ้าขึ้นชื่อว่า “ผลไม้ไทยมีประโยชน์เหมือนกันหมด” แต่ถ้าใครยังมัวแต่ไปยึดติดกับการกินอยู่ก็อย่าทานกันเลยเน๊าะ….